مجله کودک

15 راه برای تقویت مهارت های اجتماعی کودکان

تقویت مهارت های اجتماعی کودکان

تقویت مهارت های اجتماعی کودکان و تعامل با دنیای اطراف نقش مهمی در موفقیت، پیشرفت و نیز روابط اجتماعی کودک در زندگی شخصی، مدرسه و حتی محل کار او در آینده دارد. بنابراین باید به مهارت های اجتماعی فرزندتان اهمیت دهید.

کوچولوهای شما روزی که چشمان خود را در این دنیا باز می کنند با چالش های زیادی روبرو می شوند. که یکی از آن ها مربوط به رشد اجتماعی است. اگر می خواهید فرزندتان بتواند به راحتی با دیگران ارتباط برقرار کند، بازی کند، صحبت کند و دوست پیدا کند، با ارمغان کودک همراه باشید تا در ادامه به بررسی 15 راه برای تقویت مهارت های اجتماعی کودکان بپردازیم.

فهرست مطالب

مهارت های اجتماعی چیست؟

مهارت های اجتماعی همانطور که کلمه “اجتماعی” نشان می دهد، در مورد فرد و اطرافیان است که تعامل با دیگران، ابراز همدردی، برقراری ارتباط، تصدیق نظرات دیگران، گوش دادن، سوال کردن و … را شامل می‌شود. برخی از کودکان به طور طبیعی از نظر اجتماعی مهارت بیشتری نسبت به کودکان دیگر دارند.

بعضی از موقعیت‌های روزمره می‌تواند تعامل با غریبه‌ها، شروع گفت‌وگو، مسئولیت پذیری، پیدا کردن دوست و حفظ آن‌ها، مقابله با موقعیت‌های مختلف، تعامل، پذیرش تعریف و تمجید و … را آموزش دهد.

مهارت های اجتماعی چیست؟

چرا مهارت های اجتماعی مهم هستند؟

موقعیت اجتماعی را در یک مدرسه جدید یا مثلا یک مهد کودک تصور کنید. در این شرایط فرزند شما نیاز به راه هایی برای تعامل با همسالان خود و نیز سایر بزرگسالان دارد. بنابراین لازم است که آن‌ها با خروج از منطقه آسایش خود، ابراز وجود کنند.

این یک جنبه ضروری برای تقویت مهارت های اجتماعی کودکان است. وقتی کودکی از سنین پایین شروع به توسعه مهارت های اجتماعی خود می کند، تأثیرات آن در تمام زندگی او قابل مشاهده خواهد بود.

در موارد زیر بخشی از دلایل اهمیت مهارت های اجتماعی را برای شما آورده ایم:

  • توانایی برقراری ارتباط با دیگران
  • درک احساسات دیگران
  • توانایی مقابله با چالش های جدید
  • افزایش اعتماد به نفس
  • پیدا کردن دوستان جدید و حفظ آن‌ها
  • توانایی تعیین اهداف
  • تصمیم گیری مسئولانه
  • مهارت های مذاکره قوی تر
  • ابراز همدردی با دیگران
  • بهبود استدلال تحلیلی و منطقی
  • و ….

مهمتر از همه این موارد، مهارت های اجتماعی فرزند شما یک شاخص قوی برای موفقیت او در زندگی بعدی است، چه در جنبه های تحصیلی و یا حرفه ای و شخصی. بنابراین برای والدین بسیار مهم است که به تقویت مهارت های اجتماعی کودکان بپردازند.

کمک والدین برای تقویت مهارت اجتماعیکودکان

والدین چطور میتوانند به تقویت مهارت های اجتماعی کودکان کمک کنند؟

مانند هر مهارت در حال رشد، مهارت های اجتماعی هم نیاز به حمایت، تمرین و تکرار دارند. این روند در اولین سال های زندگی کودکان (از تولد تا 6 سالگی) شروع می شود.

کودکان برای کمک به رشد مهارت های اجتماعی به بزرگسالان تکیه می کنند. تجربیات مثبت و مراقبتی در سال های اولیه کودک، ارتباطات مغزی را برای یادگیری و احساس خوب ایجاد می کند. همچنین اعتماد به نفس کودکان را افزایش می‌دهد و آن‌ها را برای مقابله با چالش های زندگی آماده میکند. بنابراین به والدین توصیه می‌شود تا مهارت های اجتماعی را از همان سنین پایین به فرزندان خود آموزش دهند و تمرین کنند.

مطلب پیشنهادی: آموزش اشتراک گذاری به کودکان با روش‌های اصولی

تقویت مهارت های اجتماعی کودکان با 15 روش موثر

اکنون که به اهمیت مهارت های اجتماعی کودک در زندگی آن‌ها پی بردید، در ادامه قصد داریم تا با معرفی 15 راهکار ساده اما مهم، به توسعه مهارت های اجتماعی کودکان بپردازیم.

1- درمورد داستان‌های مختلف با کودک صحبت کنید

ساده ترین فعالیت ها گاهی اوقات بهترین ها برای تقویت مهارت های اجتماعی کودکان هستند و داستان سرایی یکی از این فعالیت ها است. خواندن با هم، تماشای فیلم یا نمایش‌ها در جمع خانوادگی، و سپس وقت گذاشتن برای بحث در مورد آنچه که همه دیده‌اید، راهی عالی برای مدل‌سازی نوبت‌دهی، گوش دادن و ارتباط محترمانه است.

هنگامی که تجربه مشترک داستان را داشتید، چه در یک کتاب یا برنامه تلویزیونی، می‌توانید به رویدادها و شخصیت‌ها، چیزهای خنده‌داری که گفتند یا انجام دادند، و راه هایی که آن ها مشکلات را مدیریت کردند و … اشاره کنید.

انجام این کار می تواند به همان اندازه که می خواهید پیچیده و یا خیلی ساده باشد. اما در هر صورت راهی عالی برای تمرین تعامل اجتماعی کودک شما است.

صحبت با کودک برای رشد مهارت اجتماعی

2- به اشتراک گذاشتن را به کودک بیاموزید

آموزش اشتراک گذاری به کودکان مفهومی دشوار بخصوص برای خردسالان است که باید از پس آن بر بیایند. کودکان نوپا، پیش دبستانی و مهدکودک دوران سختی را می گذرانند، زیرا آنها بیشتر بر نیازها و خواسته های خود متمرکز هستند تا نیازها و خواسته های دیگران.

این موضوع کاملا طبیعی است. این احساس که چیزی “متعلق” به آنها است، معمولاً بسیار قوی تر از تمایل آنها برای راضی کردن دیگران است.

اگرچه به اشتراک‌ گذاشتن وسایل یا مثلا اسباب بازی ها برای آن‌ها دشوار است، اما انجام این کار برای رشد مهارت‌های اجتماعی کودک بسیار مهم است، زیرا به آنها کمک می‌کند تا دوستی‌های خود را حفظ کرده و پیش ببرند.

مشابه اشتراک گذاری، فرزند شما یاد خواهد گرفت که چگونه از اشتراک اشیاء فراتر از به اشتراک گذاری ایده ها، داستان ها و کارها حرکت کند.

با مهارت همکاری، کودکان می آموزند که کار در یک گروه به آنها فرصتی می دهد تا ایده های خود را بیان کنند و به نظرات دیگران گوش دهند. با انجام این کار آن‌ها متوجه می‌شوند که کار بر روی یک پروژه مشترک می تواند سرگرم کننده باشد!

این موضوع ممکن است ساده به نظر برسد، اما برای کودکان خردسال، همکاری اغلب نیازمند تلاش است و زمان می برد تا آنها یاد بگیرند که به نظرات دیگران احترام بگذارند.

به اشتراک گذاشتن اسباب بازی کودکان برای رشد اجتماعی

3- صبر کردن را تمرین کنید

برای کودکان خردسال طبیعی است که بی حوصله باشند. با این حال، صبر یکی از با ارزش ترین مهارت های اجتماعی برای کودکان است.

صبوری و تمرین صبر در  بسیاری از موقعیت ها حیاتی است، از جمله حفظ دوستی ها و روابط و دستیابی به اهداف بزرگی که فقط در مدت زمان طولانی می توانند تکمیل شوند.

وقتی به فرزندتان کمک می‌کنید تا متوجه شود که چیزهای خوب اغلب زمان می‌برند او را تبدیل به فردی صبور می‌کنید.

یادگیری صبر نیاز به تمرین دارد که با گذشت زمان به دست خواهد آمد و تاثیر بسیار خوبی در تقویت مهارت های اجتماعی کودکان خواهد گذاشت.

بیشتر بخوانید: آموزش صبر به کودکان با ۱۰ روش کلیدی

4- علایق کودکان را دنبال کنید

فعالیت کودکان در زمینه هایی که به آن علاقه دارند بسیار موثر تر از فعالیت های است که از انجام آن ها هیچ لذتی نمی‌برند و در کوتاه مدت دل آن ها را می‌زند. بنابراین اولین قدم برای کودک، ایجاد فرصتی برای شرکت در یک کلاس ورزشی و یا مثلا انتخاب یک ساز مورد علاقه او است.

این کار کودک را در اطراف افراد همفکر خود قرار می دهد که احتمالاً با آن ها احساس راحتی بیشتری می کند. در حالی که مهم است کودک بتواند با افراد دارای علایق مختلف معاشرت کند، شروع با کودکانی که چیزهای مشابهی را دوست دارند، راهی عالی برای کمک به تقویت مهارت های اجتماعی کودکان است.

اگر فرزند شما سرگرمی خاصی دارد، برای بهبود مهارت های اجتماعی باید از آن به عنوان سلاحی برای صحبت کردن در مورد آنچه برای او مهم است استفاده کنید. به عنوان مثال اگر فرزند شما فوتبال بازی می کند از او سوال بپرسد: ” شما به عنوان یک تیم چطور باهم همکاری می‌کنید؟”

مطلب پیشنهادی: مزایای بازی در فضای باز برای کودکان چیست؟

علایق کودک و تقویت مهارت اجتماعی

5- تقویت مهارت های اجتماعی کودکان با انجام بازی فکری

زمان صرف شده برای بازی با کودکان می تواند یکی از بهترین سرمایه گذاری های شما در آینده آموزشی آن ها باشد. یکی از ساده‌ترین راه‌ ها برای تقویت مهارت های اجتماعی کودکان، بازی کردن است.

بازی با فرزندتان باعث ایجاد روابط در فضایی سرگرم کننده می شود. بازی شما را در موقعیتی عالی برای آموزش مهارت های اشتراک گذاری و همکاری قرار می دهد. می توانید مفاهیمی مانند برد یا باخت را معرفی کنید.

 بازی همچنین به کودکان این فرصت را می دهد تا در مورد نشانه های اجتماعی ظریف تر مانند زبان بدن و لحن های صوتی بیاموزند. همین حالا با اجرای یک نمایش عروسکی یا انجام یک بازی فکری گروهی به رشد اجتماعی فرزندتان کمک کنید و از آن لذت ببرید.

برای اطلاعات بیشتر میتوانید مقاله مربوط به فواید بازی های گروهی برای کودکان را در ارمغان کودک مطالعه کنید.

برج تعادل سپتا

قیمت اصلی 225,000 تومان بود.قیمت فعلی 193,000 تومان است.

ساختنی بتمن و فلش بلا مدل Super Heroes 10227

قیمت اصلی 1,285,000 تومان بود.قیمت فعلی 1,156,500 تومان است.

6- کودک را تشویق به پرسش سوال کنید

گاهی اوقات زمانی که کودکان عصبی می شوند یا مکالمه با تاخیر مواجه می شود، ممکن است درون گراتر شوند و در نهایت در موقعیت های اجتماعی آینده دچار مشکل شوند. راه های مختلفی برای تقویت مهارت های اجتماعی کودکان وجود دارد که با کمک آن ها می توانند گفتگوهای مثبت را با دیگران آغاز و ادامه دهند.

یکی از این راه های مهم پرسیدن سوال است. بهترین راه برای شناخت دیگران و ایجاد ارتباط، پرسیدن سوالاتی است که به طور خاص مربوط به شخصی است که کودک با او صحبت می کند. فرزندتان را تشویق کنید تا سوالاتی بپرسد که پاسخ طولانی تری داشته باشند و فقط به بله یا خیر ختم نشوند.

7- مهارت گوش دادن کودک را تقویت کنید

گوش دادن فعال یک مهارت مهم است که حتی برخی از بزرگسالان با آن دست و پنجه نرم می کنند. رمزگشایی و جذب صحیح اطلاعات نیاز به تمرکز قابل توجهی دارد. در مورد تقویت تمرکز کودکان بیشتر بدانید.

همه ما می دانیم که این می تواند برای کودکان خردسال چالش برانگیز باشد، اما گوش دادن فعال می تواند مهارت های زبانی آن‌ها را تقویت کند.

مهارت های زبان پذیرا به کودک شما کمک می کند تا تعاملات اجتماعی را مدیریت کنید، به سوالات پاسخ دهند، داستان ها را درک کنند و در حالی که مهارت های اجتماعی خود را توسعه می دهد، متوجه می شود که چقدر مهم است که وقتی دیگران صحبت می کنند، فعالانه گوش کند.

توجه به آنچه که شخص می گوید و پاسخ مستقیم به اظهارات یا سوالات آنها بخش بزرگی از ارتباط سالم است.

مطلب پیشنهادی: تقویت مهارت های زبانی کودکان با ۲۰ راهکار ساده

بهبود مهارت اجتماعی کودک

8- تقویت مهارت های اجتماعی کودکان با ایفای نقش

ایفای نقش و وانمود کردن، هم با بچه ‌های کوچکتر و هم با بچه‌ های بزرگ‌تر، راهی عالی برای تقویت مهارت ‌های اجتماعی کودکان است. مثلا از فرزندتان بخواهید وانمود کند فردی است که در صحبت کردن یا کنار آمدن با او مشکل دارد.

با انجام این کار متوجه می‌شوید که فرزند شما چگونه این شخص خاص را درک می کند. سپس نقش‌ها را عوض کنید تا ببینید فرزندتان هنگام تظاهر به تعامل با آن شخص، چگونه عمل می‌کند.

راه‌هایی را پیشنهاد کنید که فرزندتان می‌تواند مؤثرتر با فرد مقابل صحبت کند. اما فراموش نکنید که زبان بدن مانند لبخند زدن و برقراری ارتباط چشمی هنگام توصیه به کودک مهم است.

9- احساسات و همدردی را آموزش دهید

کودکان توانایی های مختلفی برای تشخیص احساسات دارند. برخی در شرایطی زندگی می کنند که تجربه کمی در حل مسئله دارند و برخی دیگر هستند که با گفتار و زبان مشکل دارند.

اینجا جایی است که بزرگسالان و والدین می‌توانند وارد عمل شوند و به بهبود مهارت های اجتماعی کودک کمک کنند. اگر کودکان درک بهتری از احساس دیگران داشته باشند، به احتمال زیاد با دیگران ارتباط برقرار می کنند و پیوندهای مثبتی ایجاد می کنند.

فرزندانتان را با انواع احساسات مثل شادی، غم، عصبانیت، ناامیدی، هیجان، عصبی بودن، خستگی، وحشت، خطر و … آشنا کنید. این کار به آن‌ها کمک می‌کند تا احساسات را از هم متمایز کنند و هنگام هم‌نشینی با بچه‌ها یا افراد دیگر گیج نشوند. برای آموزش احساسات به آن‌ها، مهم است که آنچه شما و یا بقیه را خوشحال و غمگین می‌کند، با فرزندانتان نیز در میان بگذارید.

مثلا در شرایطی که دوست فرزندتان در حال گریه است به او بگویید: “به صورت دوستت نگاه کن! از چشم هایش اشک میریزد و به نظر میرسد که به کمک نیاز دارد.”

وقت گذاشتن برای اشاره به این واکنش‌ها و رفتارهای خاص به بچه‌ها کمک می‌کند بدون در نظر گرفتن خلق و خو یا تجربه‌شان بدانند به دنبال چه چیزی باشند. علاوه بر آن به بزرگسالان توصیه می‌شود که وقتی رفتاری را می‌بینند، آن را برای بچه‌ها به زبان بیاورند.

مثلا بگویید: “علی و محمد را ببین. آن ها یک توپ مشترک دارند و با هم بازی می‌کنند.” یا “سارا و تارا به نوبت سرسره بازی می کنند.”

با توضیح آنچه مشاهده می‌کنید و ارتباطی که با این مشاهدات برقرار می‌کنید، کودکان می‌توانند راحت‌تر متوجه رفتار های اطراف خود شوند و آن ها را بهتر درک کنند.

10- به تفاوت های شخصیتی کودکان احترام بگذارید

به یاد داشته باشید که هر کودکی متفاوت است و باید به روش‌ها و ترجیحات آن‌ها احترام گذاشت. هر یک از کودکان دارای نقاط ضعف و قوت مختلفی هستند. مثلا برخی از کودکان اجتماعی تر از دیگران هستند. از کودکی که خجالتی و درونگرا است نباید انتظار داشت که مانند کودکی که به طور طبیعی برون گرا است، تعامل داشته باشد.

برخی از کودکان در محیط های بزرگ راحت هستند، در حالی که برخی دیگر فقط در گروه های کوچکتر با همسالان خود ارتباط برقرار می کنند. همچنین درک محدودیت های زمانی کودک بسیار مهم است. مثلا بچه های کوچکتر ممکن است تنها برای یک یا دو ساعت احساس راحتی کنند.

به والدین و مراقبان توصیه می‌شود که هر کودک را همان طور که هستند بپذیرند و از آنها تعریف کنند. مثلا بگویید: “تو خیلی عاقل هستی که قبل از اینکه به گروه بپیوندی عقب بایستی و تماشا کنی. این یک کار واقعا هوشمندانه است. هر وقت آماده بودی بیا.”

بنابراین برای بهبود مهارت ‌های اجتماعی کودک خود، قبل از شروع معاشرت به او زمان دهید تا آرام شود. زیرا همانطور که اشاره کردیم، قرار گرفتن ناگهانی در یک محیط جدید می‌تواند برای برخی از بچه‌ها سخت باشد.

رشد اجتماعی کودک

11- الگوی خوبی برای فرزندتان باشید

کودکان دائما در حال تقلید و یادگیری از بزگتر های زندگی خود هستند. پس رفتار و نحوه تعامل شما با دیگران می‌تواند تاثیر مستقیمی در تقویت مهارت های اجتماعی کودکان بگذارد.

مثلا اینکه چطور با دیگران ارتباط بر قرار می‌کنید؟ آیا از دیگران سؤال می کنید وبرای گوش دادن به حرف آن ها وقت می گذارید؟ آیا در زندگی خود با دوستان و یا خانواده همدردی می‌کنید؟ الگوی مؤثر بودن مستلزم تلاش آگاهانه و دوراندیشی است.

شما می توانید حتی از برنامه های روزمره خود برای نشان دادن انتظارات خود از کودکان و داشتن رفتار مناسب استفاده کنید.

به عنوان مثال، چگونه با یک فرد جدید احوال پرسی کنیم؟ یا چگونه یک اسباب بازی را در حین بازی با دیگران به اشتراک بگذاریم؟

همانطور که در حال انجام آن هستید در مورد کاری که انجام می دهید صحبت کنید. با این کار کودک بهتر می فهمد که چگونه موقعیت را مدیریت کند و آن را تکرار کند، حتی زمانی که شما آنجا نیستید.

مطلب پیشنهادی: ۱۶ راه برای تبدیل شدن به بهترین الگو برای فرزندان

12- تقویت مهارت های اجتماعی کودکان با برقراری ارتباط چشمی

هنگام صحبت با دیگران، فرزندان خود را تشویق کنید تا به چشمان آن‌ها نگاه کنند و یک ارتباط موثر همراه با اعتماد به نفس داشته باشند. برای این کار ممکن است کودکان نوپا نیاز به تمرین روزانه برای تسلط بر این هنر داشته باشند.

بازی هایی مثل “مسابقه خیره شدن” را امتحان کنید،  یا مثلا به فرزندان خود بگویید با اسباب بازی ها و عروسک های خود صحبت کنند، یا در حالی که به چشمان شما نگاه می کنند، برای شما داستان هایی تعریف کنند. بر قرار کردن ارتباط چشمی می‌تواند در تقویت مهارت های اجتماعی کودکان تاثیر بسیار خوبی داشته باشد.

تقویت مهارت های اجتماعی کودکان با برقراری ارتباط چشمی

13- محیطی مناسب برای کودک فراهم کنید

یک کودک تنها ممکن است در تعامل با دنیا مشکل داشته باشد. بنابراین به فرزندان خود قرار گرفتن در معرض فرصت هایی برای تعامل با افراد مختلف را یاد بدهید. مهد کودک، کلاس های سرگرمی، زمین های بازی، فعالیت های ورزشی و … به آنها فرصتی برای معاشرت می دهد. وقتی آن ها با بقیه بچه‌ها یا بزرگ‌ترها هم‌نشینی می‌کنند، به تقویت مهارت ها اجتماعی کودکان کمک میکند و پایه‌ی شخصیت آن‌ها می‌شود.

در مورد دور نگه داشتن کودکان از موبایل با چند ترفند ساده بیشتر بدانید.

14- به فرزندتان بیاموزید که چگونه کمک بخواهند

برای تقویت مهارت ‌های اجتماعی کودکان، به آن ها بیاموزید که چگونه در موقعیت‌های اجتماعی و در مواقعی که به کمک نیاز دارند، کمک بخواهند. به طوری که وقتی به مشکل می‌خورند، از درخواست کمک از بزرگسالان یا همسالان خود خجالت نکشند.

مطلب پیشنهادی: کمک به کودکان خجالتی با ۱۳ روش موثر

15- کودک را به برقراری ارتباط تشویق کنید

تعامل با بزرگسالان باعث می شود که بچه ها بیشتر در معرض دیدگاه های مختلف فردی خارج از واحد خانواده خود قرار بگیرند که تجربه الگوسازی ارزشمندی را برای رشد کودک فراهم می کند.

از طرفی با ترتیب دادن قرارهای بازی و دعوت از دوستان فرزندتان به خانه، می توانید به او کمک کنید تا یک حلقه اجتماعی بسازد. به این ترتیب، کودک می‌تواند زمان بیشتری را با دیگران در گروه‌های سنی خود سپری کند. انجام این کار باعث ایجاد اعتماد به نفس مورد نیاز برای دوستی‌های آینده می‌شود و به تقویت مهارت های اجتماعی کودکان نیز کمک می‌کند.

آن‌ها ممکن است برای تعامل مناسب با دیگران، غلبه بر کم رویی، مدیریت پاسخ و ابراز احساسات واقعی به کمک یا راهنمایی شما نیاز داشته باشند. به آن‌ها اجازه دهید تا بدانند در صحبت کردن، سؤال پرسیدن و برقراری ارتباط با نیازها، خواسته ها و عقاید خود، کاملا آزاد هستند. به عنوان پدر و مادر هر روز با آن‌ها صحبت کنید و از کلماتی مانند “لطفا”، “بفرمایید”، “ممنونم”، و … استفاده کنید.

کودکی که می‌تواند بدون ترس ارتباط برقرار کند و احساس خود را ابراز کند، حتی در آینده نیز برای مقابله با موقعیت‌های پیچیده و چالش‌ها مسلح است. به فرزندانتان کمک کنید کانال های ارتباطی خوبی داشته باشند و مهارت هایی مانند مذاکره، حل تعارض، ارتباط غیرکلامی، قاطعیت، چانه زنی، صحبت کردن در جمع و … را به دست آورند.

تقویت مهارت اجتماعی کودک

جمع بندی

در این مقاله از ارمغان کودک به تقویت مهارت های اجتماعی کودکان اشاره کردیم. مهارت های اجتماعی چیزی است که در طول زندگی توسعه یافته و بهبود می یابد.

بچه ها معمولا از موقعیت ها و افراد جدید خجالت می‌کشند که البته اشکالی ندارد. چون آن ها فقط به اعتماد به نفس نیاز دارند تا در هر موقعیتی که مهارت های اجتماعی نقش مهمی ایفا می کند، عبور کنند.

فقط حتما به یاد داشته باشید که هر کودکی متفاوت است و با دنیای اطراف خود تعامل متفاوتی دارد. انجام بازی های فکری، برقراری ارتباط چشمی، آموزش شناسایی احساسات، احترام به علایق و شخصیت کودک و … همگی می‌توانند در بهبود و رشد مهارت اجتماعی کودک موثر باشند.

شما چه راهکارهای دیگری برای تقویت مهارت های اجتماعی کودکان سراغ دارید؟ ایده های خود را در مورد اینکه چگونه فرزندان خود را از نظر اجتماعی تقویت کنید با ما به اشتراک بگذارید.

جدیدترین مطالب

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *